MS 800 ile 1050 yılları ortasında Avrupa kıyılarından başlayıp İzlanda, Grönland ve hatta Kuzey Amerika’ya kadar uzanan Vikingler, sadece savaşçı değil, tıpkı vakitte mert denizcilerdi. O devrin gemileriyle bu kadar uzaklara gitmiş olmaları hala birçok kişiyi şaşırtıyor. Bilhassa de Atlas Okyanusu’nu, bugün bile geçmek zorken, bin yıldan fazla bir müddet evvel küçük ahşap teknelerle aşabilmiş olmaları akıllarda soru işareti bırakıyor.
Vikinglerin gemileri yalnızca Amerika kıyılarına ulaşmakla değil, tıpkı vakitte İngiltere ve Fransa’ya düzenlenen büyük akınlarda da kullanıldı. Binlerce savaşçıyı dalgaların ortasından itimatla taşıyan bu teknelerin, nasıl bu kadar güçlü ve kullanışlı olabildiği bugün bile tam olarak açıklanabilmiş değil.
Bu sorulara cevap arayanlardan biri de Lund Üniversitesi’nden arkeolog Greer Jarrett. Jarrett, kitaplardan okumakla yetinmek yerine, bir Viking gemisinin birebir benzerini yaptırarak denize açıldı.
Jarrett ve takımı, Eylül 2021 ile Temmuz 2022 ortasında, klasik usullerle inşa edilmiş yedi farklı klinker tipi Viking teknesiyle Norveç kıyılarında yol aldı. Deneysel arkeolojinin bir kesimi olan bu projede 15 farklı yelken denemesi yapıldı, iki başka uzun deneme seferi gerçekleştirildi. Toplamda 1.494 deniz mili kat ettiler. Rotalar boyunca rüzgar, dalga, arıza, yani ne ararsanız vardı. Bir seferde, yelken direği kıyıdan 25 kilometre açıkta kırıldı. Karaya dönene kadar küreklerle yelkeni sabitleyip yollarına devam etmek zorunda kaldılar.
Ancak bu zorluklar, kıymetli ipuçlarıyla birlikte geldi. Jarrett, kıyı boyunca ilerlerken dört doğal liman tespit etti. Bu alanların, Vikingler tarafından süreksiz duraklar olarak kullanılmış olabileceği düşünülüyor. Hatta kimi noktalarda insan faaliyetine işaret eden izler de bulundu.
Amerika’ya gitmediler lakin yolunu gördüler
Jarrett tecrübelerini şöyle özetliyor: “Amerika kıyılarına gitmedik lakin nasıl gidilebileceğine dair çok şey öğrendik.” Seyahatler, Vikinglerin okyanusu aşarken hiç de rastgele hareket etmediğini gösteriyor. Büyük ihtimalle doğal limanlardan limanlara geçerek, rüzgarı ve dalgayı gerilerine alıp ilerlediler. Fırtınalı havalarda sığınabilecekleri noktalar evvelce biliniyor, tahminen de nesilden nesle aktarılıyordu.
Bugün, tarih kitaplarında ismi geçen ana Viking yerleşimlerinin dışında, bu tıp küçük sığınakların da varlığı daha net biçimde anlaşılıyor. Jarrett’in tecrübesi, bu rotaların sırf son duraklardan ibaret olmadığını, aslında ortalarda birçok dur noktası bulunduğunu gözler önüne seriyor.
0 Comments