1930’lu yılların başlarında Boston sakinleri, gökyüzünden yağan karın alışılmadık rengi karşısında şaşkınlığa uğradı. Olağanda bembeyaz olması gereken kar, tuhaf bir formda kırmızıya boyanmıştı. Bu harikulâde tabiat olayı, binlerce kilometre batıdaki Great Plains’te yaşanan büyük bir ekolojik felaketin, yani meşhur toz fırtınasının direkt bir sonucuydu.
Amerika Birleşik Devletleri, o devirde Great Plains’te uygulanan kusurlu arazi idaresi uygulamaları ve şiddetli kuraklığın birleşimiyle tetiklenen devasa toz fırtınalarıyla çaba ediyordu. Bu şartlar altında, kollayıcı bitki örtüsünden mahrum kalan verimli üst toprak, rüzgarla kolay kolay savruluyordu. Toz fırtınasının tesirleri sadece yaşandığı bölgeyle sonlu kalmadı; atmosfere karışan ince toz parçacıkları, kuvvetli rüzgarlarla inanılmaz aralara taşınarak New England üzere uzak bölgelere kadar ulaştı. Boston’da görülen kırmızı kar, bu sıra dışı ve telaş verici taşınmanın somut bir göstergesiydi.
Günümüzde, toprağın sürdürülebilirliği ve gerçek arazi idaresi konusunda çok daha bilinçliyiz. Mahallî bitki örtüsünü muhafazanın ve erozyonu önleyici tarım teknikleri uygulamanın ehemmiyeti artık yaygın olarak kabul görüyor. Fakat toz fırtınasının yaşandığı yıllarda bu bahislerde kâfi hassasiyet gösterilmemesi, yıkıcı sonuçları beraberinde getirdi. Bölgedeki doğal otlakların tahrip edilmesi, toprağın savunmasız kalmasına ve rüzgarın taşıdığı bu ince parçacıkların geniş alanlara yayılmasına neden oldu. Kırmızı kar, Great Plains’in kil kırmızısı tozunun Atlantik kıyısındaki kar fırtınalarıyla karışmasının bir sonucuydu.
Sadece kırmızı kar değil…
Toz taşınmasının tesirleri kırmızı karla hudutlu kalmadı. Örneğin New York kenti, ağır toz bulutları nedeniyle gün ortasında alacakaranlığı andıran bir yarı karanlığa gömüldü. Toz fırtınaları, esasen kuraklığın pençesindeki çiftçiler için durumu daha da kötüleştirdi, tarlalarını kullanılamaz hale getirdi ve ömür şartlarını ağırlaştırdı. Dahası, ülke genelinde birçok insan teneffüs yolu rahatsızlıkları, göz ve boğaz tahrişleri üzere sıhhat meseleleri yaşamaya başladı.
Toz fırtınasının en şiddetli yaşandığı günlerden biri olan ve tarihe “Kara Pazar” olarak geçen olay sırasında Kansas City’deki Associated Press haber editörü Edward Stanley, yaşananları şu çarpıcı sözlerle anlattı: “Spearman ve Hansford County geçtiğimiz hafta sözün tam manasıyla bir toz bulutunun içindeydi. İlçede bir hafta boyunca rüzgar ve toz fırtınası eksik olmadı. Hava o kadar toz doluydu ki kasabanın üzerinde ağır bir sis bulutu varmış üzere görünüyordu. Bu durum, nefes almayı son derece zorlaştırdı ve pek çok insan boğaz ağrısı ve toz kaynaklı hastalıklarla boğuştu.“
Boston’daki kırmızı kar hadisesi, o yılların getirdiği büyük trajedinin sadece küçük, fakat çarpıcı bir işaretiydi. Bu devirde milyonlarca Amerikalı konutlarını ve topraklarını terk etmek zorunda kalarak diğer bölgelere göç etti. Toz fırtınası, Büyük Buhran‘ın zati ağır olan ekonomik ve toplumsal yükünü daha da artırdı.
Ancak bu felaket, Amerika Birleşik Devletleri’nin arazi idaresi, toprak müdafaa ve tarım siyasetleri konusunda esaslı değişikliklere gitmesine de öncülük etti. Dönemin Başkanı Franklin D. Roosevelt, “Toprağını yok eden ulus, kendini yok eder” diyerek kapsamlı müdafaa ve ıslah programlarını süratle hayata geçirdi ve ülkenin ekolojik geleceği için değerli adımlar atılmasını sağladı.
0 Comments