1998’den bu yana Dünya’nın yaklaşık 400 kilometre üzerindeki yörüngede faaliyet gösteren Milletlerarası Uzay İstasyonu (UUİ – ISS), eskiyen donanımları ve giderek artan teknik meseleler nedeniyle önümüzdeki yıllarda emekliye ayrılmaya hazırlanıyor.
NASA’nın Havacılık Güvenlik İstişare Paneli (ASAP) toplantısında, UUİ’nin mevcut durumu ve gelecekteki riskleri ele alındı. İstasyonun uzun yıllardır hizmet vermesi nedeniyle bakım ve operasyonel güvenlik bahislerinde kritik problemlerle karşı karşıya olduğu belirtildi.
UUİ’nin Rus Zvezda modülünde bulunan hava sızıntısı, istasyonun karşı karşıya olduğu en önemli teknik sıkıntılardan biri olarak bedellendiriliyor. Birinci sefer 2019’da tespit edilen bu sızıntı, başlangıçta günde yarım kilogram hava kaybına neden oluyordu. Fakat 2024 prestijiyle kayıp ölçüsü bir kilograma çıktı, bu da sorunun giderek büyüdüğünü gösteriyor.
NASA ve Roscosmos, sorunun çözümü için iş birliği yapsa da sızıntının kaynağı tam olarak belirlenemedi. Astronotlar, durumu denetim altında tutmak için çeşitli süreksiz tedbirler alıyor fakat bu tahliller kalıcı değil.
Yörüngeden çıkış için acil durum planı bilmecesi
UUİ’nin denetimli bir biçimde yörüngeden çıkarılması için NASA’nın 2030 yılına yönelik bir planı bulunuyor. Lakin acil bir durumda istasyonun nasıl tahliye edileceğine dair net bir strateji şimdi oluşturulmuş değil. Beklenmedik bir teknik arıza yahut güvenlik sorunu nedeniyle istasyonun denetimsiz bir formda Dünya’ya düşme riski var. NASA’nın güvenlik uzmanları, yerleşim alanlarını etkileyebilecek potansiyel enkaz senaryolarına karşı tedbir alınması gerektiğini vurguluyor.
Panel üyeleri, bu sorunun tahlili için “ABD Yörüngeden Çıkış Aracı” ismi verilen özel bir sistemin geliştirilmesini önerdi. Bu araç sayesinde istasyonun denetimli ve inançlı bir halde yörüngeden çıkarılması sağlanabilir.
Yaşam takviye sistemleri ve bütçe sorunları
UUİ’deki ömür dayanak sistemlerinin bakımında yedek kesim eksikliği büyük bir sorun teşkil ediyor. Kargo teslimatlarındaki gecikmeler nedeniyle, astronotların gereksinimi olan kimi kritik materyallerin vaktinde ulaştırılamadığı bildirildi.
NASA’nın Havacılık Güvenlik Müşavere Paneli üyesi Rich Williams, bütçe kısıtlamalarının bu meseleleri daha da artırdığını belirterek, UUİ’nin inançlı bir halde emekliye ayrılması için kâfi kaynak ayrılmasının kritik değere sahip olduğunu tabir etti.
NASA’nın güvenlik raporuna nazaran, UUİ artık vazife müddetinin en riskli devirlerinden birini yaşıyor. İstasyonun emekliye ayrılma sürecinden evvel bilhassa acil durum planlarının oluşturulması büyük ehemmiyet taşıyor. Denetimli yörüngeden çıkarma ve güvenlik tedbirlerinin güçlendirilmesi, astronotların güvenliğini sağlarken, Dünya’ya düşebilecek enkaz riskini de en aza indirmek için kritik rol oynayacak.
Önümüzdeki yıllarda UUİ’nin kademeli olarak vazifeden alınması ve inançlı formda yörüngeden çıkarılması, uzay araştırmalarının geleceği açısından dikkatle planlanması gereken değerli bir süreç olacak.
0 Comments