Gezegenimizin yaklaşık %71’i sularla kaplı, lakin bu mavi kürenin en etkileyici modülü hiç elbet Pasifik Okyanusu. Google Earth’ün sunduğu son imgeler, bu devasa su kütlesinin ne kadar büyük ve gizemli olduğunu bir defa daha hatırlatıyor.
NOAA bilgilerine nazaran, 155 milyon kilometrekareyi aşan yüzölçümüyle Pasifik, Dünya’nın toplam karasal alanının neredeyse iki katı büyüklükte. Pekala bu uçsuz bucaksız su kütlesinin derinliklerinde neler gizli?
Pasifik Okyanusu’nun devasa boyutları ve derinlikleri
Pasifik’in derinliği, büyüklüğüyle adeta yarışıyor. Ortalama 4.000 metre derinliğe sahip olan okyanusun en derin noktası, Mariana Çukuru’ndaki Challenger Deep. Burası, deniz düzeyinden tam 10.984 metre aşağıda ve Everest Dağı’nı bile içine gömecek kadar derin. Bu devasa alan, gezegenimizin tüm açık su rezervinin yarısından fazlasını barındırıyor. Google Earth’te görüntülendiğinde ise Amerika ve Avustralya kıtaları neredeyse silikleşiyor; Dünya, masmavi bir küreye dönüşüyor.
Kıtalararası uçuş yapanlar, Pasifik’in ne kadar geniş olduğunu en güzel bilenlerden. Örneğin, Sidney – Los Angeles ortası 15 saatlik uçuşun büyük kısmı, sonsuz mavinin üzerinde geçiyor. Bu devasa alanda karşınıza çıkacak tek şey, Hawaii üzere birkaç volkanik ada yahut “uzay mezarlığı” olarak da bilinen Point Nemo. Burası, karaya en uzak nokta olarak biliniyor ve astronotlar bile buradan geçerken yalnızlığın ne demek olduğunu hissediyor.
Magellan’ın “sakin” isimlendirmesi ve ironik gerçek
Pasifik Okyanusu’na ismini veren Portekizli kaşif Ferdinand Magellan, 1520’deki keşif seyahatinde okyanusun sakin sularından etkilenerek ona Mar Pacifico (Sakin Deniz) ismini vermişti. Fakat bu isim, okyanusun gerçek karakterini yansıtmıyor. Çünkü Pasifik, sarsıntılardan tsunamilere, dev dalgalardan tropikal fırtınalara kadar sayısız tabiat olayına mesken sahipliği yapıyor.
Pasifik’in büyüklüğü sadece coğrafik değil, tıpkı vakitte ekolojik ve iklimsel. Bilhassa El Niño ve La Niña üzere iklim olayları, bu okyanusun sıcaklık değişimleriyle tetikleniyor. El Niño, Güney Amerika’da selleri artırırken, Avustralya’da kuraklıkları şiddetlendirebiliyor. La Niña ise tam aksisi tesir yaratarak dünya genelinde tarım, güç üretimi ve afet idaresi üzere alanları direkt etkiliyor. Bu da Pasifik’in, uzak bir su kütlesi olmanın ötesinde, gezegenin “iklim denetim merkezi” üzere çalıştığını gösteriyor.
Pasifik Okyanusu, sadece büyüklüğüyle değil, derinlikleri ve iklim üzerindeki tesiriyle de Dünya’nın en kritik ekosistemi. Onu anlamak, gezegenimizin su döngüsünü, iklim istikrarlarını ve hatta geleceğini anlamak manasına geliyor. Lakin bu devasa su kütlesi, insan kaynaklı kirlilik ve iklim değişikliği tehdidi altında. Pasifik’i korumak, sırf okyanusun değil, tüm canlılığın geleceğini korumak demek…
0 Comments