Amerika Birleşik Devletleri’nin şimdiye kadar geliştirdiği en güçlü lazer sistemi olan ZEUS, birinci tam kapasiteli denemesini muvaffakiyetle tamamladı. Michigan Üniversitesi’nde konuşlanan bu yüksek güçlü sistem, gerçekleştirdiği lazer atışıyla yeni bir periyodun kapısını aralayabilecek teknolojik bir eşiği geride bıraktı.
ZEUS, saniyenin 25 katrilyonda biri kadar süren bir atışta 2 petawatt (2 katrilyon watt) güce ulaştı. Bu, gezegenin toplam güç üretiminin yaklaşık 100 katı manasına geliyor. Güç düzeyi yalnızca bir anlık olsa da, bilimsel deneyler için bu kısa müddet ziyadesiyle kâfi. Zira bu tıp lazer darbeleri, plazma fiziği, kuantum araştırmaları, parçacık hızlandırıcıları ve hatta tıbbi görüntüleme teknolojileri üzere birçok alanda ihtilal yaratabilecek potansiyele sahip.
ZEUS, “Zettawatt Eşdeğerli Ultra Kısa Lazer Darbe Sistemi”nin (Zettawatt Equivalent Ultrashort laser pulse System) kısaltması. İsmini, tıpkı şimşekleriyle tanınan mitolojik ilah Zeus üzere, muazzam bir güç simgesinden alıyor. Ulusal Bilim Vakfı tarafından finanse edilen sistem, dünyanın dört bir yanından bilim beşerlerine açık bir araştırma altyapısı sunuyor.
Bu tarafıyla, SLAC Ulusal Hızlandırıcı Laboratuvarı’ndaki LCLS-II üzere ileri seviye araştırma tesisleri ile benzerlik taşıyor. LCLS-II; fotosentez sistemlerini incelemekten yıldız çekirdeklerinin yapısını anlamaya kadar geniş bir kullanım alanına sahip. ZEUS’un da emsal halde materyal bilimi, güç dönüşümü, tıbbi teknoloji ve temel fizik araştırmalarında kıymetli bir rol üstlenmesi bekleniyor.
Askeri kullanım ihtimali ve tartışmalar
ZEUS’un geliştirilme maksadı direkt bilimsel olsa da, ulaştığı güç düzeyleri ve teknik kapasitesi nedeniyle, sistemin yalnızca bilimsel araştırmalarla hudutlu kalmayabileceği yorumları gündemde. Şu ana kadar bu lazer sisteminin askeri kullanımına ait resmi bir açıklama yapılmadı. Lakin, savunma ve güvenlik stratejileri açısından bu türlü bir teknolojiye ABD ordusunun kayıtsız kalması pek mümkün görünmüyor.
Lazer teknolojileri, uzun yıllardır askeri alanda da potansiyel kullanım senaryoları açısından bedellendiriliyor. ZEUS üzere ultra güçlü lazerlerin; uydu sistemlerini etkisiz hale getirmek, elektronik ekipmanları bozmak yahut yüksek hassasiyetli hedefleme sistemleri geliştirmek üzere stratejik maksatlarla da kullanılabileceği düşünülüyor.
ZEUS’un gerçekleştirdiği bu birinci tam kapasiteli deneme, yalnızca teknik bir muvaffakiyet değil; tıpkı vakitte geleceğin bilimsel ve teknolojik yönelimlerine dair yeni soruları da beraberinde getiriyor. Geliştirilen her güçlü teknoloji üzere, ZEUS da hem büyük umutlar hem de potansiyel riskler barındırıyor.
Önümüzdeki yıllarda bu sistemin hangi alanlarda nasıl kullanılacağını, bilim dünyası kadar jeopolitik gelişmeler de belirleyecek üzere görünüyor.
0 Comments