Bazı böcek çeşitleri, milyonlarca yıl boyunca hayatta kalmayı başararak inanılmaz bir hayatta kalma süreci geçirmiştir. Rove böceği (Staphylinidae) de, 66.000’den fazla tipi ile bu süreçte dikkat çeken cinslerden biri.
Bilim beşerlerine nazaran, bu böcekler avcılarından korunmak ve ekolojik nişlerine ahenk sağlamak için eşsiz bir sistem geliştirmiş durumda: Tergal bezi.
Tergal bezi: Böceğin savunma sistemi
Tergal bezi, böceğin karın bölgesinde yer alır ve toksik kimyasallar ile kollayıcı sıvılar üreten iki özel hücre tipine sahiptir. Bir hücre, benzokinon üzere toksik hususlar üretirken, öteki hücre bu kimyasalları aktive eden bir çözücü sıvı salgılar. Bu sistem, avcıları uzaklaştırarak böceğin hayatta kalmasını sağlar.
Caltech ve Texas A&M Üniversitesi’nden bilim insanlarının araştırmalarına nazaran, tergal bezi böceğin ekolojik uzmanlığını şekillendiren değerli ögelerden biri. Vakitle birtakım cinsler, avcılarını ve avlarını taklit eden kimyasallar üretme yeteneğini geliştirmiştir.
Bu sayede, örneğin birtakım rove böcekleri karınca kolonilerine sızabiliyor ve karıncaların kendilerini böceğin kendi tipinden biri olarak görmesini sağlayabiliyor. Lakin kimi cinsler, uzun mühlet saldırgan karınca kolonileriyle yaşadığı için tergal bezlerini kaybetmiş ve farklı savunma sistemlerine adapte olmuştur.
Tergal bezinin kökeni
Araştırmalar, tergal bezinin Erken Kretase devrine, yani 100 milyon yıl öncesine kadar uzandığını ortaya koyuyor. Bilim insanları, böcek genomlarını tahlil ederek bu bezin evrimsel süreçte nasıl geliştiğini anlamaya çalıştı.
Sonuçlara nazaran eski genler yeni fonksiyonlar üstlenerek yahut yeni genler geliştirilerek böceğin hayatta kalmasına yardımcı olmuş. Kimi çeşitler, savunma sistemlerini güçlendirmek için yeni evrimsel genler geliştirmiş.
Bitkilerde görülen toksin üretimi düzeneğine misal formda, böcekler de kendilerine ziyan vermeden kimyasal savunmalar geliştirmiştir. Bu sistem, rove böceğinin 66.000’den fazla tipe dönüşmesine katkıda bulunan evrimsel muvaffakiyetinin temelini oluşturuyor.
Böceğin kimyasal savunmaları, ona sadece avcılarına karşı muhafaza sağlamakla kalmayıp, birebir vakitte etrafına daima ahenk sağlama hüneri kazandırıyor. Bu durum, rove böceğinin yalnızca geçmişteki evrimsel muvaffakiyetini değil, tıpkı vakitte gelecekteki adaptasyon potansiyelini de gösteriyor.
0 Comments